Highlights
การโค้ช (Coaching) คือ กระบวนการช่วยสนับสนุนเพื่อทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงไปตามเป้าหมายที่ผู้ถูกโค้ชต้องการ
โค้ชมีหลายประเภท ซึ่งอาจจำเป็นต้องอาศัยทักษะและองค์ความรู้ เฉพาะด้านเข้ามาประกอบการโค้ชด้วย
กระบวนการโค้ชเริ่มต้นที่การทำความเข้าใจปัญหาหรือแรงจูงใจเป้าหมาย ค้นหาอุปสรรคที่ต้องการก้าวข้าม สร้างความตระหนักรู้ และวางแผนเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงไปสู่เป้าหมาย
การโค้ช (Coaching) เริ่มเป็นที่แพร่หลายในประเทศไทย โดยเฉพาะในส่วนการพัฒนาบุคลากรในองค์กรที่กระบวนการโค้ชมีส่วนช่วยทำให้พนักงานได้พัฒนาทักษะต่างๆ แต่หลายคนก็ยังมีความเข้าใจที่คาดเคลื่อนเกี่ยวกับการโค้ช เพราะการโค้ชเป็นคำที่มีหลายคนใช้ในหลากหลายบริบท แล้วจริงๆ แล้วการโค้ชคืออะไร มีกระบวนการอย่างไรกันแน่
เนื้อหาในบทความ
การโค้ช (Coaching) คืออะไร?
การโค้ช หรือ โค้ชชิ่ง (Coaching) คือ กระบวนการช่วยสร้างความเปลี่ยนแปลงให้เป็นไปในทางที่ผู้ที่รับการต้องการในทางใดทางหนึ่ง (จาก ICC: International Coaching Community) นอกจากนี้การโค้ชยังสามารถอธิบายได้ในหลายรูปแบบเช่น
การช่วยเหลือคนใดคนหนึ่งให้เป็นในแบบที่เขาต้องการ (จาก ICC)
ผู้ช่วยกระตุ้นความคิดและกระบวนการสร้างสรรค์ที่ช่วยจุดประกายให้ผู้รับบริการได้เข้าถึงศักยภาพสูงสุดทั้งในเรื่องชีวิตส่วนตัวและความเชี่ยวชาญในเรื่องงาน (จาก ICF: International Coaching Federation)
กระบวนการพัฒนาและสนับสนุนในเรื่องที่เฉพาะเจาะจงหรือเป้าหมายที่ผู้เข้ารับบริการต้องการ โดยให้คำแนะนำหรือ training (Passmore, Jonathan 2006)
โดยทั่วไปแล้วโค้ช (coach) จะเป็นผู้ช่วยเหลือผู้รับบริการหรือโค้ชชี่ (coachee) เพื่อที่จะให้เขาสามารถเข้าถึงเป้าหมายที่เขาต้องการ มีพัฒนาการเป็นไปในทางที่สนใจ หรือได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นตามที่ตั้งเป้าหมายไว้
หลายคนมักคุ้นเคยการโค้ชในบริบทที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน แต่การโค้ชไม่จำเป็นต้องเกี่ยวข้องกับมิติในเรื่องของการทำงาน การพัฒนาองค์กรเสมอไป เราสามารถพบโค้ชได้ในบริบทส่วนตัวเพื่อให้เราก้าวข้ามปัญหาและบรรลุเป้าหมายได้รวดเร็วและมั่นคงมากขึ้นได้เช่นกัน
ประวัติและที่มาของการโค้ช
คำว่า "โค้ช" เป็นคำที่มีมาอยู่ตั้งแต่ช่วงปี ค.ศ. 1830 ซึ่งมักจะใช้ในวงการศึกษาที่ University of Oxford (จาก online etymology dictionary) ซึ่งคำว่า "โค้ช" ถูกใช้แสดงถึงผู้สอนที่สนับสนุนนักเรียน โดยจะพานักเรียนที่อยู่จุดหนึ่งสามารถไปอีกจุดหนึ่งได้
หลังจากนั้นในช่วงปี ค.ศ. 1860 การโค้ชถูกนำมาใช้ในวงการกีฬาซึ่งเรียกว่าโค้ชกีฬา (sport coach) ที่มีหน้าที่สนับสนุนนักกีฬาให้มีความเป็นเลิศในกีฬาที่พวกเขาสนใจ โค้ชด้านกีฬามีการเติบโตและพัฒนาอย่างรวดเร็วจนส่งผลต่อโค้ชในสายงาน อาชีพ (จาก Day & Carpenter, 2016)
จนกระทั่งตอนนี้ โค้ชได้รับความนิยมในแวดวงต่างๆ ตั้งแต่วงการศึกษาซึ่งมีทักษะการโค้ชสำหรับครู วงการธุรกิจที่มีการใช้โค้ชพัฒนาศักยภาพในการทำงาน และการใช้กระบวนการโค้ชสำหรับชีวิตส่วนตัวในด้านต่างๆ
ประเภทของการโค้ช
โค้ชมีอยู่หลากหลายประเภท โดยที่แต่ละประเภทจะมีความรู้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านที่แตกต่างกันออกไป ในบางรูปแบบของการโค้ชอาจทำหน้าที่ให้องค์ความรู้ กระบวนการ หรือทักษะเฉพาะที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับสาขานั้นๆ เช่น
โค้ชทางด้านกีฬา (sport coach)
โค้ชการแสดง (art and performance coach)
โค้ชธุรกิจ (business coach)
โค้ชโภชนาการ (nutrition coach)
ซึ่งในประเภทเฉพาะด้านเหล่านี้ ทักษะเฉพาะด้านหรือ Hard skills มีความสำคัญมาก ทำให้โค้ชอาจทำหน้าที่คล้ายเทรนเนอร์ (trainer) หรือ mentor ในบางบริบท แต่ในขณะเดียวกันโค้ชเหล่านี้ก็สามารถใช้คำถาม เพื่อช่วยเหลือการพัฒนาพวกเขาให้เป็นไปในทางที่เขาต้องการได้เช่นกัน
ส่วนโค้ชที่เกี่ยวข้องกับเรื่องส่วนตัว การตัดสินใจ อาชีพ หรือเป้าหมายที่เกี่ยวข้องกับเชิงสภาพจิตใจ เช่น
ไลฟ์โค้ช (life coach)
โค้ชอาชีพ (career coach)
โค้ชการสูญเสียและความเศร้า (grief coach)
มักจะใช้รูปแบบการโค้ชที่เน้นไปในเชิงการตั้งคำถามเพื่อทำความเข้าใจ เสริมสร้างความตระหนักรู้ภายในตัวเอง และแนวทางการลงมือทำเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลง ให้กับผู้รับบริการเพื่อช่วยเหลือผู้เข้ารับบริการในการค้นหาวิธีที่ดีที่สุดในการบรรลุความต้องการเหล่านั้นด้วยตัวเอง
กระบวนการที่สำคัญในการโค้ช (Coaching)
กระบวนการที่สำคัญในการโค้ช คือ กระบวนการตั้งคำถามแบบโค้ช ซึ่งต้องอาศัยทักษะอื่นๆ ร่วมด้วยเพื่อให้นำไปสู่การสร้างความตระหนักรู้ในตัวเอง การสร้างแนวการการลงมือทำ และการตรวจสอบเป้าหมาย โดยที่มีกระบวนการคือ
การทำความเข้าใจเรื่องราว สิ่งแรกในกระบวนการโค้ชคือ การทำความเข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นด้วยกระบวนการรับฟัง โค้ชจะทำความเข้าใจปัญหาและเรื่องราวของผู้เข้ารับบริการเพื่อทราบแรงจูงใจ สิ่งที่ผู้รับบริการต้องการ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการโค้ช
ค้นหาอุปสรรคและกำหนดเป้าหมาย เมื่อรู้ที่มาที่ไปแล้ว กระบวนการถัดไปคือการค้นหาอุปสรรคและกำหนดเป้าหมาย บางครั้งผู้เข้ารับบริการอาจไม่ได้มีอุปสรรค ก็สามารถมากำหนดเป้าหมายหรือทิศทางที่ต้องการจะไปถึงได้เลย โดยเป้าหมายที่ดีนั้นก็ควรจะเป็นเป้าหมายที่เป็นไปตาม SMART goal เพื่อให้เราบรรลุเป้าหมายได้อย่างมีแรงจูงใจ
การสร้างความตระหนักรู้ โค้ชจะสำรวจและเชิญชวนผู้เข้ารับบริการมองเห็นมุมมองต่างๆ ในมิติใหม่ๆ ทำให้เกิดความตระหนักรู้ภายในตัวเอง (self-awareness) เกี่ยวกับปัญหาในแง่มุมต่างๆ เพื่อที่ให้เกิดการเรียนรู้ ทำความเข้าใจทางเลือก และสร้างสรรค์ความเป็นไปได้ใหม่ๆที่มีประสิทธิภาพ
พัฒนาแนวทางการสร้างความเปลี่ยนแปลง ก่อนที่จะจบกระบวนการ โค้ชจะเชิญชวนให้เราสร้าง action plan ที่เหมาะสมสำหรับตัวเองในการเดินไปสู่เป้าหมายที่ต้องการ
วัดและติดตามผล สิ่งที่ขาดไม่ได้ในกระบวนการโค้ชคือการวัดผลและติดตามผล โดยในครั้งถัดไปของการโค้ชควรจะมีการติดตามผลและความคืบหน้า ซึ่งกระบวนการติดตามผลนี้อาจเป็นกระบวนกระที่มีลักษณะคล้ายกับการถอดบทเรียนหรือ AAR (After Action Reflection) หรือเป็นไปในแนวทางที่ผู้เข้ารับบริการได้สะท้อนตัวเองหลังจากการได้ลงมือทำตามแผนที่วางไว้
โดยกระบวนการเหล่านี้อาจปรับเปลี่ยนไปตามความเหมาะสมและความถนัดของโค้ชแต่ละคน
สิ่งที่หลายคนมักจะเข้าใจผิดเกี่ยวกับโค้ช
เพราะมีหลายครั้งที่บุคคลสาธารณะได้แสดงตัวว่าเป็นโค้ช หรือได้เผยแพร่ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับโค้ช จนทำให้ความหมายของโค้ชได้คาดเคลื่อนไปจากเดิม ซึ่งสิ่งที่คนมักสับสนและเข้าใจผิดเกี่ยวกับโค้ชคือ
โค้ชแตกต่างจากนักพูดให้แรงบันดาลใจ
นักพูดให้แรงบันดาลใจมักจะใช้ทักษะการพูดเพื่อสร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้ฟัง ซึ่งโดยมากจะเป็นการสื่อสารทางเดียว โค้ชไม่ได้มีหน้าที่ให้แรงบันดาลใจด้วยตอบโต้ผู้รับบริการด้วยคำคมหรือคำสอน แต่โค้ชมีหน้าที่ทำความเข้าใจกับเรื่องราวของผู้รับบริการเพื่อที่จะช่วยให้ผู้รับบริการสามารถค้นหาแนวทางการบรรลุเป้าความต้องการของตัวเอง ได้ด้วยตัวเอง
โค้ชไม่ใช่ influencer
การเป็นโค้ชนั้นไม่จำเป็นต้องเป็นที่โด่งดังหรือเป็นบุคคลสาธารณะเสมอไป ในตรงข้ามโค้ชมักจะใช้เวลาทำงานในรูปแบบส่วนตัว 1-1 กับผู้รับบริการซึ่งมีความคล้ายคลึงกับการรับบริการทางจิตวิทยามากกว่า ทั้งนี้อาจมีโค้ชบางคนที่เป็นทั้งโค้ชและ influencer ในเวลาเดียวกันซึ่งก็สามารถเป็นไปได้เช่นเดียวกัน
โค้ชไม่ได้ต้องการให้ทุกคนมองโลกในแง่บวกหรือมีคำตอบสำเร็จรูปให้กับทุกคน
หลายคนมักจะมีความเข้าใจว่าโค้ชจะช่วยทำให้คุณเปลี่ยนมุมมองให้เป็นแง่บวก หรือมีหน้าที่ตอบคำถามเกี่ยวกับการใช้ชีวิต และตัดสินใจให้กับคนอื่น ในทางกลับกันโค้ชจะทำให้เราเห็นปัญหาอย่างรอบด้าน และไม่ได้ให้คำตอบที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจกับผู้รับบริการ แต่สามารถตอบคำถามและแนะนำเครื่องมือ องค์ความรู้ ทักษะที่จะเป็นในเรื่องที่เกี่ยวข้องได้ โดยไม่มีคำตอบสำเร็จรูปที่จะสามารถใช้ได้ในทุกกรณี
นอกจากนั้นอีกสิ่งหนึ่งที่คนมักสับสนคือความแตกต่างระหว่างของโค้ชกับนักจิตวิทยาการปรึกษา ซึ่งทั้งสองบทบาทนี้มีความใกล้เคียงกันมาก แต่มีรายละเอียดที่แตกต่างกัน
แหล่งอ้างอิงและข้อมูลเพิ่มเติม
Passmore, Jonathan, ed. (2016) [2006]. Excellence in Coaching: The Industry Guide (3rd ed.). London; Philadelphia: Kogan Page. ISBN 9780749474461. OCLC 927192333
Urbinner เป็นพื้นที่ให้ทุกคนได้เติบโตจากการเรียนรู้ในทุกช่วงเวลาของชีวิต โดยทีมนักจัดกระบวนการจะพาคุณไปเรียนรู้ทักษะที่นำไปสู่การเข้าใจตัวเอง สร้างความสัมพันธ์ที่ดี และการตระหนักรู้ร่วมกัน เพื่อให้ทุกคนสามารถทำในสิ่งที่มีคุณค่าและความหมายสำหรับตัวเอง องค์กร และชุมชนของเราได้
