ปรึกษานักจิตวิทยาหรือจิตแพทย์ดี? วิธีการเลือกเข้าพบผู้เชี่ยวชาญตามปัญหาของคุณ

Highlights

• นักจิตวิทยาและจิตแพทย์ คือผู้เชี่ยวชาญที่ช่วยเหลือและดูแลเรื่องที่เกี่ยวข้องกับจิตใจ

• นักจิตวิทยาจะมีความเชี่ยวชาญที่เน้นการดูแลปัญหาในมิติของมุมมองความเป็นมนุษย์เช่น ความรู้สึก การเปลี่ยนแปลงของชีวิต ความรัก หรือความสัมพันธ์

• จิตแพทย์คือแพทย์เฉพาะทางที่ศึกษาด้านจิตเวช จะเน้นไปที่การวินิจฉัยและการรักษาโรคทางสุขภาพจิต ซึ่งมักจะมีความเกี่ยวข้องกับสารเคมีในสมอง ฮอร์โมน และร่างกายของมนุษย์

• ความเครียด ความเสียใจ ความรู้สึกแย่ ไม่ว่าจะเกิดจากปัญหาอะไร เป็นสิ่งที่ควรได้รับการดูแลเอาใจใส่

---

หากคุณรู้สึกไม่แน่ใจว่าคุณควรจะเข้าพบนักจิตวิทยาหรือจิตแพทย์มากกว่ากัน ในตอนที่คุณมีปัญหาบางอย่างที่เกี่ยวข้องกับจิตใจหรือสุขภาพจิตแล้วต้องการหาความช่วยเหลือ คุณควรใช้เวลาทำความเข้าใจความแตกต่างของผู้เชี่ยวชาญเหล่านี้ โดยเฉพาะหากเป็นครั้งแรกที่คุณกำลังมองหาความช่วยเหลือเกี่ยวกับปัญหาที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต

ทุกคนควรได้รับคำแนะนำที่เหมาะสมกับตัวเองมากที่สุดการทำความเข้าใจว่านักจิตวิทยาและจิตแพทย์แตกต่างกันอย่างไรในบทความนี้จะจะช่วยให้คุณสามารถตัดสินใจเข้าพบนักจิตวิทยาและจิตแพทย์ได้ดีมากยิ่งขึ้น

นักจิตวิทยากับจิตแพทย์เหมือนกันอย่างไร?

นักจิตวิทยากับจิตแพทย์คือผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับด้านสุขภาพจิตที่ช่วยเหลือคุณดูแลกับปัญหาที่มีความเกี่ยวข้องกับสภาพของจิตใจ ทั้งสองคนนี้มีจุดมุ่งหมายเดียวกันคือการให้ความช่วยเหลือและให้วิธีที่คุณจะดูแลปัญหาที่เกิดขึ้นที่เกี่ยวข้องกับสภาวะจิตใจ

นักจิตวิทยากับจิตแพทย์แตกต่างกันอย่างไร?

จิตแพทย์

จิตแพทย์ (psychiatrist) คือ แพทย์เฉพาะทางที่ศึกษาด้านจิตเวช ซึ่งมีความเชี่ยวชาญการรักษาอาการป่วยทางจิต และฟื้นฟูสุขภาพจิตของผู้ป่วยด้วย โดยลักษณะเด่นของจิตแพทย์คือ

• เป็นผู้ที่ศึกษาจบแพทยศาสตร์ (Medicine)

• สามารถเข้าถึงข้อมูลทางร่างกายของผู้ป่วยได้

• สั่งจ่ายยาให้กับผู้ป่วยได้

• รักษาด้วยวิธีที่เกี่ยวข้องกับร่างกายเช่น คลื่นไฟฟ้ากระตุ้น ให้กับผู้ป่วยได้

• ประเมินว่าผู้ป่วยจำเป็นต้องเข้าโรงพยาบาลหรือไม่

• มักจะรักษาผู้ป่วยในแง่มุมที่มีความเกี่ยวข้องกับปัญหาที่เกิดขึ้นจากร่างกาย สารสื่อประสาท ฮอร์โมน หรือชีวเคมีทางประสาท (Neurochemical)

• สามารถระบุ วินิฉัยโรค และออกใบรับรองแพทย์ได้

นักจิตวิทยา

นักจิตวิทยา (psychologist) คือ ผู้ที่ศึกษาศาสตร์ทางจิตวิทยา (psychology) ซึ่งเป็นการศึกษาเกี่ยวกับ ความคิด อารมณ์ความรู้สึก พฤติกรรม และปัจจัยต่างๆ ของมนุษย์ ซึ่งจะช่วยเหลือให้คุณสามารถมีมุมมองต่อตนเองได้ชัดเจนมากขึ้น เข้าใจตัวเองมากขึ้น โดยลักษณะเด่นของนักจิตวิทยาคือ

• เป็นผู้ที่ศึกษาจบจิตวิทยา (Psychology)

• ดูแลและช่วยเหลือผู้ที่มีปัญหาด้วยการพูดคุยและการบำบัด

• มักจะดูแลปัญหาในมิติที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมของมนุษย์ ความรู้สึก การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม หรือความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล

• โดยมากผู้ที่รับบริการอาจไม่ต้องเข้ารับบริการอันเนื่องมาจากปัญหาที่เกิดจากโรคหรือความผิดปกติ แต่อาจมาเพื่อต้องการให้ตัวเองมีการตัดสินใจที่ดีขึ้น มีความสุขมากขึ้น หรือเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมบางอย่างเพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

นอกจากนี้นักจิตวิทยายังแบ่งเป็นอีกหลากหลายสาขาอีกด้วย ซึ่งสาขาที่อาจมีความเกี่ยวข้องกับเราโดยตรงคือ

• นักจิตวิทยาคลินิก จะทำงานร่วมกับแพทย์ในโรงพยาบาล ซึ่งสามารถทำแบบประเมินทางจิตวิทยาที่มีเกณฑ์ชัดเจน เพื่อตรวจวินิจฉัยให้กับผู้ที่มีปัญหาทางด้านจิตใจ ผู้ป่วยจิตเวช หรือบุคคลทั่วไป

• นักจิตวิทยาการปรึกษา จะช่วยเหลือผู้ที่มีปัญหาให้สามารถแก้ไขปัญหา ความไม่สบายใจ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ด้วยตัวเอง โดยนักจิตวิทยาให้คำปรึกษาจะช่วยทำให้คุณสามารถเข้าใจปัญหาได้ดีขึ้น มีมุมมองที่ชัดเจนมากขึ้น โดยจะไม่เข้าไปบงการวิธีแก้ไขปัญหา แต่จะเอื้ออำนวยให้ผู้ที่มีปัญหาสามารถจัดการปัญหาได้

ความแตกต่างในวิธีการช่วยเหลือของนักจิตวิทยากับจิตแพทย์

ทั้งจิตแพทย์และนักจิตวิทยาจะมีทักษะในการดูแลปัญหาที่เกิดขึ้นด้วยการพูดคุย (psychotherapy) แต่อาจมีรายละเอียดที่ถนัดและวิธีการที่แตกต่างกัน

เล็กน้อย

• นักจิตวิทยา มักจะมองไปที่พฤติกรรม โดย Vaile Wrigh ผู้อำนวยการของ American Psychological Association ได้ให้ตัวอย่างไว้ว่า หากคุณมีอาการของภาวะซึมเศร้าและไม่อยากลุกออกจากที่นอน นักจิตวิทยาอาจมองและตรวจดูพฤติกรรมการกิน การนอน และความคิดด้านลบที่จะนำไปสู่ปัญหา

• จิตแพทย์ มักจะมองไปยังปัจจัยทางชีวเคมีและสารสื่อประสาทที่เกี่ยวข้อง โดย Ranna Parek จาก American Psychiatric Association ได้ให้ตัวอย่างไว้ว่า ในกรณีนั้นก่อนที่จะเรียกเขาว่ามีอาการของภาวะซึมเศร้า ควรจะตรวจสอบและทำให้แน่ใจว่าดูก่อนว่าเขามีปัญหาการขาดวิตามินหรือมีปัญหาเกี่ยวกับระบบไทรอยด์หรือไม่ เป็นต้น

เมื่อมีปัญหาควรเข้าพบจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา?

หลังจากที่คุณได้รู้รายละเอียดเกี่ยวกับนักจิตวิทยาและจิตแพทย์แล้ว คุณสามารถตัดสินใจได้ว่าปัญหาที่เกิดขึ้นกับคุณ ควรจะเลือกเข้าพบใครมากกว่ากันระหว่างจิตแพทย์กับนักจิตวิทยา โดยที่มาที่ไปของปัญหามีความสำคัญว่าอะไรที่เหมาะกับคุณ

ตัวอย่างสำหรับเข้าพบจิตแพทย์

• มีปัญหาเกี่ยวกับโรคทางจิตเวช

• มีปัญหาที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางร่างกาย ฮอร์โมน หรือสารสื่อประสาท

• เมื่อมีภาวะหรืออาการทางจิตที่รุนแรง

• เมื่อมีอาการหรือความเจ็บป่วยทางร่างกายร่วมด้วยเช่น ปวดหัวข้างเดียว เจ็บหน้าอกเฉียบพลัน ปวดตาโดยไม่ทราบสาเหตุเป็นต้น

ในขณะที่คุณมีสภาวะคลุมเครือว่าคุณควรพบและขอความช่วยเหลือจากใคร การเข้าพบจิตแพทย์จะมีข้อดีคือการให้จิตแพทย์ได้ช่วยวินิฉัยว่าปัญหาของคุณมีโอกาสเป็นโรคทางจิตเวชหรือไม่ก่อน ในขณะที่หากคุณเข้าพบกับนักจิตวิทยา คุณอาจได้ข้อมูลและได้รับคำแนะนำเหล่านี้ในภายหลัง

ตัวอย่างสำหรับเข้าพบนักจิตวิทยา

หากคุณมีความเครียด ความเสียใจ ความรู้สึกแย่ หรือสภาวะที่เป็นทุกข์ คุณสามารถนำมาดูเพื่อดูแลมันร่วมกับนักจิตวิทยาได้ โดยสิ่งเหล่านี้อาจเป็น

• เมื่อเผชิญหน้ากับปัญหาชีวิต ในช่วงต่างๆ

• ต้องการคำปรึกษาเกี่ยวกับเรื่องชีวิตในมิติต่างๆ

• ต้องการดูแลความเครียด ความกังวลที่เกิดขึ้น

• ต้องการตัดสินใจที่มั่นคงมากขึ้น

• อยากปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบางอย่าง เพื่อให้ชีวิตตัวเองดีขึ้น

• อยากมีความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น อยากดูแลความสัมพันธ์กับคนสำคัญหรือครอบครัว

• ต้องการคลี่คลายปมบางอย่างภายในใจ

• เมื่ออยากก้าวข้ามผ่านอะไรบางอย่างเช่น การยอมรับ การเปลี่ยนสภาพแวดล้อม สภาวะหมดไฟ

• เมื่อพบความกดดัน รู้สึกแปลกแยก และต้องการปรับตัว หรือพัฒนาตัวเอง

• มีปัญหาภายในครอบครัวและต้องการหาทางออก

• ต้องการมีความสุข ความพอใจในชีวิตตัวเองมากขึ้น

นักจิตวิทยาสามารถช่วยคุณได้มากกว่าจัดการปัญหา แต่ยังรวมไปถึงการพัฒนาตัวเอง

เมื่อมีเรื่องไม่สบายใจ และอยากได้รับคำปรึกษาที่มีคุณภาพ หรือคำปรึกษาที่สามารถช่วยให้คุณตัดสินใจได้ดีขึ้น การพบนักจิตวิทยาสามารถช่วยเหลือโดยการให้คำปรึกษาคุณ เพื่อให้คุณสามารถเข้าใจปัญหาได้ดีขึ้น มองเห็นภาพที่กว้างขึ้น และนักจิตวิทยาเป็นคนคนหนึ่งที่พยายามเข้าใจความรู้สึกของคุณเพื่อให้คุณเติบโตและก้าวข้ามปัญหาได้อย่างเต็มที่ โดยไม่เข้าไปแทรกแทรงการตัดสินใจของคุณ หรือตัดสินคุณ

นอกจากนั้นหากคุณเป็นคนหนึ่งที่อยากเรียนรู้ตัวเอง มีการตัดสินใจที่ดีขึ้น พัฒนาตัวเองมากขึ้น มีประสิทธิภาพในการทำงาน หรือทำตามเป้าหมายอย่างมีความสุขมากขึ้นก็สามารถหานักจิตวิทยาหรือนักจิตวิทยาการปรึกษาเพื่อให้คุณสามารถมีความสุขกับตัวเองและมีความสุขร่วมกับคนอื่นได้มากยิ่งขึ้น โดยคุณสามารถเลือกพิจารณานักจิตวิทยาที่เหมาะสมกับคุณตามหลักเกณฑ์ในการพิจารณาเลือกนักจิตวิทยาที่เหมาะสมกับคุณได้

Related topics

• 5 สิ่งที่คุณไม่ควรคาดหวังจากการพบนักจิตวิทยา

• 8 สิ่งที่คุณควรรู้ก่อนจะไปพบนักจิตวิทยาครั้งแรก

• 7 สิ่งที่นักจิตวิทยาสามารถช่วยเหลือคุณตอนที่มีปัญหาชีวิตได้

• การบำบัดแบบกลุ่ม (Group Therapy) คืออะไร? ช่วยทำให้เราดีขึ้นได้อย่างไร?

แหล่งอ้างอิงและข้อมูลเพิ่มเติม

• https://www.nextstep.doctor/what-is-the-difference-between-psychiatrists-and-psychologists/

• https://pacifichealthsystems.com/blog/should-you-see-a-psychiatrist-or-a-psychologist-first/

• https://www.15minutes4me.com/self-test/psychiatrist-or-psychologist-which-do-i-need/

• https://smarterlifebypsychology.com/2017/11/20/จิตวิทยาการปรึกษา/

---

Urbinner เป็นพื้นที่ให้ทุกคนได้เติบโตจากการเรียนรู้ในทุกช่วงเวลาของชีวิต โดยทีมนักจัดกระบวนการจะพาคุณไปเรียนรู้ทักษะที่นำไปสู่การเข้าใจตัวเอง สร้างความสัมพันธ์ที่ดี และการตระหนักรู้ร่วมกัน เพื่อให้ทุกคนสามารถทำในสิ่งที่มีคุณค่าและความหมายสำหรับตัวเอง องค์กร และชุมชนของเราได้